Nieuws

NAV actiepunt 26 mei: herverdeling van de verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden

20 mei 2019

In de aanloop naar de Europese, federale en regionale verkiezingen op 26 mei bundelde NAV negen actiepunten in een memorandum. Toekomstige beleidsmakers krijgen zo een duidelijk beeld van de hete hangijzers in onze sector. Een van de prioriteiten is een herverdeling van de verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden.

Door de stijgende complexiteit en techniciteit van het bouwproces nemen de verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden van de architect jaar na jaar toe. Maar liefst 85% van de architecten noemt de loodzware verantwoordelijkheid in het bouwproces het grootste knelpunt voor de uitoefening van hun beroep (NAV, 2010). Van alle vrije beroepers dragen architecten bovendien veruit de grootste beroepsaansprakelijkheid.

 

Tot recent was de architect dan ook de enige verplicht te verzekeren bouwpartner in de bouwsector. Met de nieuwe verzekeringswet (Wet Peeters-Borsus) werd een noodzakelijke eerste stap gezet in het wegwerken van deze feitelijke discriminatie tussen architecten en andere bouwpartners. De doorgevoerde wijzigingen zijn echter ontoereikend, want alleen van toepassing op wind- en waterdichte woningruwbouw. Daarnaast bevatten ze heel veel onduidelijkheden. De maatregelen schieten hun doel, de bescherming van de consument, voorbij. Ook de tweede verzekeringswet (Peeters-Ducarme), die niet enkel de architecten maar alle dienstverleners in de bouwsector verplicht om een beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten, werd uiteindelijk gestemd in het parlement. Wat de verzekeringswetten betreft is NAV vragende partij voor een correcte uitvoering ervan, maar vooral ook om verdere stappen te ondernemen om de feitelijke discriminatie weg te werken. Het toepassingsgebied van de verzekeringswetten dient verder uitgebreid te worden en een aantal elementen, zoals de onaanvaardbare en onwerkbare controleplicht door de architect, dienen te worden geschrapt of aangepast.

 

De architect kreeg een maatschappelijke taak toevertrouwd en zag dat vastgelegd in een monopolie. Steeds vaker lijkt het monopolie van de architect voor de wetgever een handige kapstok geworden om maatschappelijke belangen te laten verdedigen en controleren door de architect, zoals de epb-, ventilatie-, archeologieen veiligheidsregelgeving en de controle op de verzekering van aannemers en dienstverleners.

 

NAV stelt ook vast dat de rechtspraak de vanuit de deontologie aan de architect opgelegde informatieen bijstandsverplichting, meer en meer als van openbare orde is gaan beschouwen, wat de verantwoordelijkheden van de architect opnieuw onevenredig heeft verzwaard.

 

Het monopolie van de architect mag geenszins een gemakkelijk excuus zijn om steeds nieuwe taken en verantwoordelijkheden toe te wijzen aan de architect. NAV vraagt de wetgever dan ook om in de toekomst telkens opnieuw een beredeneerde afweging te maken bij het toewijzen van (nieuwe) taken en verantwoordelijkheden. Deze moeten afgetoetst worden aan de hedendaagse, werkelijke taakverdeling tussen de verschillende bouwpartners en mogen niet automatisch in het mandje van de architect gelegd worden.

 

In het hedendaagse bouwproces zijn heel wat nieuwe experten ten tonele verschenen. De architect is hierdoor vandaag genoodzaakt om in teamverband te werken en te vertrouwen op noodzakelijke externe expertise. De verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden zijn echter niet afgestemd op deze complexere realiteit, met meer spelers en intenser verweven processen.

 

Architecten moeten de nodige middelen krijgen om hun verantwoordelijkheden beter onder controle te houden. Maar al te dikwijls kan de architect het bouwproces niet sturen, krijgt of heeft hij geen totaaloverzicht of wordt hij onvoldoende vergoed. Daarnaast dient een duidelijk afgelijnd overzicht gemaakt te worden van alle taken en bijhorende verantwoordelijkheden van de verschillende partners in de bouw. Er dient onderzocht te worden waar de aansprakelijkheden herverdeeld kunnen worden met het oog op meer evenwicht tussen de verschillende actoren binnen een bouwproces.

 

Daarnaast vraagt NAV aan de Orde van Architecten om het Reglement van Beroepsplichten zo aan te passen dat een architect in zijn contract met de bouwheer de omvang van zijn informatie- en bijstandsverplichting kan bepalen. Als er tussen architect en bouwheer voorafgaandelijk contractueel wordt afgesproken welke taken elke partij op zich zal nemen, dan is het redelijk dat elke partij verantwoordelijk is voor die taken die men op zich neemt.