Nieuws

'Radicale bouwstop geen oplossing'

2 september 2020

In Vlaams-Brabant heeft gouverneur Lodewijk De Witte een besluit van de gemeenteraad van Sint-Pieters-Leeuw vernietigd. Het besluit met de titel 'Actualisatie visie open ruimte en stand still nieuwe uitbreidingen woonkernen - Beslissing' stelde een algemeen en dwingend bouwverbod in voor gronden waarvoor nieuwe wegenis moet worden goedgekeurd. Na klachten van vastgoedspelers zoals Matexi en Group Huyzentruyt en beroepsvereniging UPS-BVS vernietigde de gouverneur dat besluit. NAV roept gemeenten op om juridisch haastwerk te vermijden. 'Als we naar een omslag in ons ruimtelijk denken willen, werkt dit contraproductief.'

Bij de vernietiging argumenteert de gouverneur dat hoewel een beleidsbeslissing voor een standstill mogelijk is, dit niet kan de hand van een gemeenteraadsbeslissing of het instrument 'beleidsmatig gewenste ontwikkelingen' (BGO). 'Een beleidsvisie dient omgezet te worden in de geëigende instrumenten van de VCRO', klinkt het.

 

“Dit is geen alleenstaand geval”, aldus NAV-voorzitter Dirk Mattheeuws. “Gemeenten hebben het duidelijk moeilijk om de Vlaamse doelstellingen op een juridisch sluitende manier om te zetten in gemeentelijk beleid. Als architecten willen we werk maken om de innovatieve doelstellingen in de filosofie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen mee op het terrein waar te maken. Maar die doelstellingen als gemeente vertalen in een radicale bouwstop is geen oplossing.”

 

Juridisch haastwerk vormt remt op omslag in ruimtelijk denken

 

“We roepen gemeenten op om eerst te investeren in het ontwikkelen van een lokale ruimtelijke visie. Zo’n visie tekent een kader uit van kwalitatieve randvoorwaarden waarmee de gemeente ruimtelijke ontwikkelingen kan beoordelen. Als architecten zijn we vragende partij om de gemeenten te helpen om zo’n visie uit te denken. Gemeenten beschikken over een ruime keuze aan strategieën en stedenbouwkundige instrumenten om die visie vervolgens te implementeren. Juridisch haastwerk echter zal zowel gemeenten als de bouwsector enkel maar afremmen in het realiseren van onze gemeenschappelijke doelstellingen. Gemeenten nemen dus best de tijd en doen een beroep op de nodige expertise om deze omslag in ons ruimtelijke denken goed te onderbouwen.”

 

Geen rechtsgrond

 

Het besluit van de gemeenteraad dateert van mei 2020. Matexi en Group Huyzentruyt en beroepsvereniging UPS-BVS voelden zich benadeeld en dienden klacht in bij de gouverneur. Die won advies in bij het Departement Omgeving en toetste het gemeenteraadsbesluit af aan de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO).

 

In het besluit van de gouverneur staat te lezen:

 

"Het gemeentebestuur van Sint-Pieters-Leeuw wenst met de bestreden beslissing een beleidsintentie te formuleren zodat duidelijk is met welke beleidsmatig gewenste ontwikkelingen rekening gehouden kan houden (sic) bij de beoordeling van vergunningsaanvragen."

 

"De gemeente Sint-Pieters-Leeuw wil inzetten op het behoud van de open ruimte. Een standstill voor nieuwe woonprojecten die nog niet zijn goedgekeurd en die bijkomend open ruimte aansnijden door aanleg van nieuwe wegenis buiten de huidige bebouwde contouren van de woonkernen is daarom aangewezen, minstens tot eind 2025 met mogelijkheid tot verlenging."

 

"Dat de gemeente Sint-Pieters-Leeuw wil inzetten op het behoud van de open ruimte is haar volste recht. (...) Er rijst een probleem wanneer een gemeentebestuur door het afkondigen van een visie of van intenties raakt aan bestaande of redelijkerwijze te verwachten rechten. Er is bijvoorbeeld altijd gesteld dat de visie is opgenomen in een gemeentelijke ruimtelijk structuurplan op zich niet dienstig kan zijn als rechtsgrond of voldoende kan zijn als motivering voor individuele dossiers. In eenzelfde zin kunnen Beleidsmatig Gewenste Ontwikkelingen niet worden gebruikt als een specifiek instrument dat in de plaats zou komen van het ruimtelijk structuurplan, van een RUP of van een verordening."

 

De gouverneur verwijst in zijn nota ook naar rechtspraak van de Raad van State en de Raad voor Vergunningsbetwistingen, en naar een recente leidraad van het Departement Omgeving over de omgang met Beleidsmatig Gewenste Ontwikkelingen (zie onder).