architect in de praktijk

Vlot vergund?

14 december 2020

NAV ontvangt veel klachten over de werken van de gemeentelijke en stedelijke diensten ruimtelijke ordening. Wat is daarvan aan en wat onderneemt NAV hiervoor? Een overzicht.

Eind 2017 schakelden ook de laatste gemeenten over het DBA-loket, voor de digitale bouwaanvraag. Het DBA-loket was een voorloper van het OMV-loket, het omgevingsloket. De introductie daarvan verliep allesbehalve vlekkeloos: het systeem vertoonde erg veel kinderziektes en kon de traditionele piek van vergunningsaanvragen voor het einde van het jaar niet slikken. De bestandsgroottes zorgden voor ellenlange vertragingen en architecten die tot een gat in de nacht bezig waren met het opladen van plannen.

 

Goed twee jaar later zijn de kinderziektes grotendeels voorbij. Toch loopt het vergunningsproces nog altijd niet over rozen. Dat komt omdat het vergunningsproces niet alleen werd gedigitaliseerd, maar ook omdat de lokale besturen één voor één werden ontvoogd. Dat wil zeggen dat ze sinds 2017 zelf een beleid rond ruimtelijke ordening moeten opzetten en uitrollen. Dat alleen al betekende een ferme uitbreiding van hun taaklast.

 

Sinds die omschakeling zijn de uitdagingen er bovendien niet kleiner op geworden. Veel lokale besturen willen hun verantwoordelijkheid nemen voor het realiseren van de bouwshift, maar hebben momenteel nog weinig wapens in handen daarvoor. Lees: kennis, mankracht, een uitgewerkte visie. Door corona is een fysieke afspraak bovendien nog moeilijker geworden.  Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de meest terugkerende klacht gaat over de bereikbaarheid van de diensten omgeving.

Resultaten enquête

  • 21 oktober 2020
  • 593 responsen
  • meer dan 1.000 suggesties
  • globaal beeld, geen bevraging op niveau van individuele gemeenten

 

Tevredenheid

Minder dan 25% van de architecten is tevreden over de kwaliteit van antwoorden en de bereikbaarheid van de loketten stedenbouw voor eerstelijnsadvies. Als het over de snelheid van antwoorden gaat loopt dit percentage zelfs terug tot 10%.

Op welke manier doe je een beroep op de diensten Stedenbouw en Ruimtelijke Planning?

 

V.l.n.r.:

  • Ik zoek informatie op de website van de gemeente
  • Ik ga langs bij de balie (fysiek loket)
  • Ik stuur een mail naar het algemeen mailadres (bv. bouwen@gent.be)
  • Ik neem telefonisch contact via het algemeen nummer
  • Ik neem telefonisch of via mail contact met een omgevingsambtenaar
  • Ik gebruik het online formulier voor bouwvragen
  • Geen antwoord
  • Niet getoond

Waarom doe je een beroep op de diensten Stedenbouw en Ruimtelijke Planning?


V.l.n.r.:

  • Laten nagaan of het ontwerp in overeenstemming is met de geldende voorschriften (bouwreglement, BPA, RUP)
  • Nagaan of mijn ontwerp aanvaardbaar is, ook al wijkt het af van bepaalde voorschriften
  • Nagaan of ik met een melding kan werken dan wel een vergunningsaanvraag nodig is
  • Kennis krijgen van de ruimtelijke randvoorwaarden die van toepassing zijn op de bouwplaats (bij gebrek aan specifieke voorschriften) zodat ik hiermee rekening kan houden bij mijn ontwerp
  • Samen met de omgevingsambtenaar komen tot een ontwerp dat voldoet aan de wensen van de klant en de stad
  • Voor indienen zekerheid hebben dat het project vergund zal worden, zodat kan ik dat meegeven aan de klant en de uitvoering ook al kan worden ingepland
  • Vermijden van een weigering of voorwaarden in de vergunning die nog een aanpassing van mijn ontwerp vereisen
  • Een goede verstandhouding met de stedenbouwkundige dienst
  • Overige
  • Niet getoond

Wat zou voor jou een realistische/wenselijke termijn zijn voor de behandeling van...

… tweedelijnsadvies door omgevingsambtenaren?

 

V.l.n.r.:

  • Ik verwacht een onmiddellijk antwoord op mijn vraag
  • Binnen de 24h
  • Binnen de 48h
  • Binnen de week
  • Binnen de 2 weken
  • Geen mening
  • Geen antwoord
  • Niet getoond

Vind jij fysiek vooroverleg noodzakelijk?

 

V.l.n.r.:

  • Ja
  • Ja, maar enkel bij projecten van een bepaalde complexiteit
  • Nee
  • Geen mening
  • Geen antwoord
  • Niet getoond

Aanbevelingen NAV

  • Ontsluit de stedenbouwkundige info door ze online te plaatsen en dit in elke gemeente en stad op een uniforme manier. Dit is ook in het voordeel van de diensten zelf, die zich ontlast zullen zien van veel standaardvragen.
  • Investeer extra in het voortraject en geef opdrachtgevers en architecten op die manier een grotere zekerheid over de vergunbaarheid van hun dossiers.
  • Maak terug meer dialoog mogelijk en faciliteer vooroverleg via alle mogelijke kanalen: telefonisch, fysiek en digitaal. Een goed, kort gesprek kan verhelderend zijn in alle richtingen, verlaagt de werklast van de stedenbouwkundige ambtenaren en schept een klimaat van wederzijds begrip.
  • Vermijd de vraag aan architecten om een volledig voorontwerp op te maken in functie van een eerste project-aftoetsing. Een degelijk schetsontwerp, opgemaakt aan de hand van de gekende stedenbouwkundige randvoorwaarden en gebaseerd op de projectdefinitie van de bouwheer, zou de basis voor een overleg moeten zijn.
  • Laat de stedenbouwkundig ambtenaar een verslag van het vooroverleg maken.
  • Maak een onderscheid tussen eerstelijns- en tweedelijnsvragen en fysiek overleg en verbind je als administratie aan gegarandeerde behandeltermijnen voor elk soort vraag.
  • Motiveer beslissingen.
  • Investeer in voldoende en goed gekwalificeerde ambtenaren en in de kennisopbouw van het personeel van de stedenbouwkundige dienst.

Wat doet NAV

 

  • NAV liep de voorbije twee jaar verbetertrajecten in co-creatie met de stedenbouwkundige diensten van de Stad Gent en de stad Brugge. Via enquêtes werd de situatie in deze steden in kaart gebracht, waarna de bevindingen met de administratie werden besproken en NAV adviezen opstelde voor verbeteringen. Bij de Stad Gent is dit traject nog aan de gang; je verneemt er meer over later in het voorjaar van 2021.
  • NAV vroeg in een enquête ook bij elke respondent naar zijn top drie van gemeenten of steden waarover hij het meest of net het minst tevreden was. NAV woog deze resultaten op het bevolkingsaantal en stelde aan de hand daarvan een top 10 per provincie op. We stelden deze resultaten voor op het Atrium van het Kenniscentrum Centrumsteden aan de stedenbouwkundig ambtenaren van de 13 centrumsteden die lid zijn van het Kenniscentrum.
  • NAV steekt ook de hand uit naar andere besturen die in co-creatie met NAV een verbeteringstraject willen lopen en ook een enquête willen laten uitvoeren specifiek voor hun gemeente of stad. Samen met de lokale afdelingen van NAV kan dan gewerkt worden aan het verbeteren van de dialoog tussen architecten en stedenbouwkundige diensten door bv. het opstellen van adviezen, het opstellen van een gemeenschappelijk engagement via een charter, het organiseren van gespreksavonden of infosessies...
  • NAV had heel wat gesprekken met stakeholders en overheidsdiensten over deze problematiek. In het voorjaar van 2021 zet NAV zijn werk in dat kader verder.

Nuttige links


Digitale Stedenbouwkundige Informatie (DSI)
Met het uitwisselplatform voor digitale stedenbouwkundige informatie (DSI) wil Vlaanderen een digitaal overzicht bieden van de ruimtelijke verordenende plannen (i.e. gewestplan, APA, BPA, RUP, …) en verordeningen. Er is een zoekmachine die toelaat opzoekingen te doen per betrokken stad of gemeente en per plannende overheid, maar er is (nog) geen kaartviewer.
dsi.omgeving.vlaanderen.be/fiche-overzicht


Geoplannen
Via deze webtoepassing verzamelt Vlaanderen alle ruimtelijke verordenende plannen en verordeningen opgemaakt door het Vlaams Gewest en de Vlaamse provincies. Zoeken op kaartniveau is mogelijk, maar de gemeentelijke plannen zijn (nog) niet beschikbaar. Mogelijk komt dit een latere fase.
geoplannen.omgeving.vlaanderen.be