NAV standpunt

"Ook buiten de grenzen van het bureau kunnen we als architecten een grote impact hebben"

Dirk Mattheeuws, voorzitter NAV • 26 november 2021

Eerder dit jaar peilde NAV i.k.v. een grootschalig onderzoek o.a. naar de maatschappelijke rol die de architect voor zichzelf ziet weggelegd. Het palet aan antwoorden bevat veel schakeringen, maar er is één rode draad: met creativiteit als motor zorgen we er als architecten voor dat de doelen die we ons als maatschappij stellen, harmonieus samenklikken met de behoeften van individuen. Denken we maar aan efficiënter ruimtegebruik, waterrobuust bouwen, levendige woonbuurten, … Als architecten nemen we zo een unieke positie plaats in het bouwgebeuren in. Niemand anders heeft op dezelfde manier oog voor zowel maatschappelijke als individuele belangen als de architect.

Foto: Klaas Verdru

Wil dat zeggen dat elke architect die maatschappelijke rol op dezelfde manier opneemt? Hoegenaamd niet! Dat blijkt ook uit ons onderzoek:  gemiddeld hechten architecten meer belang aan de rollen die onmiddellijk aansluiten bij het bouwen zelf: creëren van woonkwaliteit en esthetiek worden als het meest belangrijk beschouwd. Daarna volgen ook de kwaliteit van de publieke ruimte, de belangen van de klant en het behoud van open ruimte. Het klimaat en het behoud van diversiteit komen pas aan het einde van het lijstje. In die verschillende invullingen schuilt veel rijkdom, want waarom zou architect A geen ander maatschappelijk belang kunnen dienen dan architect B? Veel heeft te maken met je positionering als architect. In welke markt ben je actief? Welke schaalgrootte van projecten pak je aan? Architecten moeten vooral vrij kunnen zijn in het kiezen van de prioriteiten bij het uitbouwen van hun architectenonderneming.


Ik trek echter ook een tweede belangrijke les. We moeten namelijk niet alleen qua invulling breder durven gaan als architecten, we moeten ook andere functies durven opnemen. De overheid en niet in het minste de gemeentelijke diensten Omgeving staan te springen om goed geschoold personeel met een holistische visie en oog voor het maatschappelijk belang. Ook daar kunnen we als architecten een grote impact hebben. We mogen dus niet vies zijn om als architecten de handschoen op te nemen, ook buiten de strikte grenzen van het beroep van praktiserend architect. Als denkers én doeners beschikken we als architecten over unieke skills. Skills die zo hard nodig zijn in een wereld die in volle transformatie is. Maar dan moeten we ook out of the box durven denken. Willen we niet aan de zijlijn blijven staan, dan moeten we durven springen en die skills ook inzetten buiten de geëigende paden. Zo scheppen we nieuwe opportuniteiten voor onszelf. 

Nuttige links
Onvindbaar voor gemeentebesturen: de omgevingsambtenaar

De omgevingsambtenaar wordt voor heel wat (kleinere) gemeenten stilaan een knelpuntberoep.