Nieuws

Aanpakken van hemelwater aan de bron én in de vallei

Ir.-arch Silvia De Nolf, adviseur studiedienst • 23 februari 2022

Vorig jaar op 13 juli viel een waterbom neer in het oosten van ons land. Vooral Wallonië werd zwaar getroffen. Ook al was dit erg uitzonderlijk, toch moeten we ons voorbereiden op het risico dat dit zich herhaalt. Na de energietransitie en de bouwshift is het dan ook hoogtijd voor een watertransitie.

Vlaamse minister Zuhal Demir en Lydia Peeters namen het initiatief om een expertenpanel aan het werk te zetten om een plan van aanpak op te maken. Het doel? Concrete acties uitwerken voor wat we vandaag én morgen kunnen doen om ons voor te bereiden op extreme watersnood. Het zal nooit mogelijk zijn alle risico’s volledig uit te sluiten, maar we kunnen wel de menselijke en materiële schade zo veel mogelijk beperken. NAV neemt met de waterconsulent deel aan het expertenpanel, om de ruimtelijke en bouwkundige aspecten van dit plan mee vorm te geven.

 

Het is van belang om zowel aan de bron als in de vallei te werken aan een watertransitie. Wij als architecten hebben de verantwoordelijkheid om op een nieuwe manier om te gaan met hemelwater in de bebouwde omgeving.

 

Hemelwater aan de bron

Vandaag is de watertoets enkel verplicht bij nieuwbouwprojecten. We moeten doelstellingen durven te stellen om alle gebouwen in Vlaanderen een watertransitie te geven tegen 2050. Dit kunnen we niet verwezenlijken met nieuwbouw alleen. Ook ingrijpende renovaties zullen waterbewuster moeten worden. Waar mogelijk kunnen gebouwen en wijken afgekoppeld worden van de hemelwaterafvoer. Meer infiltreren en voldoende bufferen, individueel op privaat domein, moet de norm worden. Juridische en organisatorische hinderpalen moeten overwonnen worden om collectieve oplossingen aan te bieden waar individuele oplossingen niet mogelijk zijn in dichte stadsweefsels.

 

Hemelwater in de vallei

Bouwen in overstromingsgevoelig gebied wordt de uitdaging van de toekomst. Hoe gaan we hiermee om? Waar is het een opportuniteit om de waterrobuustheid te versterken, en waar staat het die in de weg? We moeten het bouwen in overstromingsgevoelige woonuitbreidingsgebieden een halt durven toe te roepen. Maar anderzijds moeten we inzien dat er ook win-win scenario’s mogelijk zijn in stedelijke context. Soms gaan ruimtelijk rendement, recreatie, natuur en waterrobuustheid hand in hand. Zo zullen de overstromingsgevoelige Scheldekaaien in Antwerpen een ware transitie ondergaan, waarbij de bescherming van de stad tegen de Schelde gepaard gaat met kwalitatieve openbare ruimte, wonen, economie en een bruisend stadsleven.

 

We kennen de maatregelen die nodig zijn om de watertransitie in onze bebouwde omgeving te maken. Het is hoog tijd voor actie om ze ook toe te passen. NAV gaat alvast de uitdaging aan, met het expertenpanel en met het COOCK project Waterbewust bouwen, waar we in de komende twee jaren werken aan een betere verspreiding van de maatregelen voor een waterbewuste omgeving.