Hoezo “zomercomfort”?
Zomercomfort houdt in dat een gebouw ook bij hoge buitentemperaturen een comfortabele binnentemperatuur behoudt – een aandachtspunt dat inmiddels ook buiten de zomermaanden van belang is. De warmtebalans in het gebouw is daartoe essentieel en volgt een eenvoudig principe: een ruimte warmt op als er meer warmtewinsten dan warmteverliezen zijn.
Op een normale zomerdag in België ligt de daggemiddelde buitentemperatuur lager dan de binnentemperatuur. Bewoners, elektrische toestellen en de zon warmen het gebouw op, terwijl ventilatie en raamopeningen warmte afvoeren. Wanneer de buitentemperatuur hoger ligt dan binnen, voert de ventilatie juist extra warmte aan en is er geen mogelijkheid meer om warmte af te voeren. In dat geval is thermische massa zoals beton en baksteen belangrijk om warmte te bufferen, zodat het gebouw trager opwarmt.
Hieronder formuleren we enkele passieve maatregelen tegen oververhitting die een invloed hebben op het gebouwontwerp, telkens in volgorde van effectiviteit. We beginnen bij de meest effectieve maatregel.
Passieve maatregel 1: optimaliseer zonnewinsten
Op warme dagen kan zonnewarmte voor oncomfortabele binnentemperaturen zorgen, maar dit is in het ontwerp van het glasoppervlak en de buitenzonwering grotendeels te verhelpen.
1. Evenwichtig glasoppervlak
Denk goed na over de hoeveelheid en de oriëntatie van de beglaasde oppervlakte. Een vuistregel voor woningen is om het raamoppervlak te beperken tot 15 à 25% van de vloeroppervlakte. In sommige ruimtes, zoals slaapkamers, leiden hogere temperaturen sneller tot overlast dan in andere ruimtes. Dergelijke ruimtes plaats je best aan de noordkant en voorzie je van kleinere ramen.
2. Mobiele buitenzonwering
Beweegbare buitenzonwering is een zeer effectieve methode om zonnewarmte te weren, omdat die zich (automatisch) kan aanpassen aan wisselende weersomstandigheden. Deze zonwering vraagt wel meer onderhoud en een extra investering, die zich terugbetaalt in beter comfort en minder energieverbruik voor koeling en verwarming.
Enkele aanbevelingen en kenmerken van mobiele zonweringssystemen:
- Luchtopen mobiele zonweringen zoals lamellenzonwering, knikarmschermen en markisolettes: houden zon tegen, maar zijn doorzichtig en laten natuurlijke ventilatie toe.
- Afrolbare zonweringssystemen zoals screens en rolluiken: kies voor een goed doorzicht (vooral bij donkere doeken).
- Beperk onderhoudskosten door een windvaste zonwering met automatische regeling te kiezen.
- Check de stedenbouwkundige voorschriften bij buitenzonwering die zichtbaar is vanaf het openbaar domein.
Voor woningen is het mogelijk om vaste zonwering te plaatsen op het zuiden. Voor ramen op het oosten of westen en dakramen is mobiele zonwering aanbevolen. Dakramen ontvangen meer zonnestraling dan gevelramen en worden dus zelfs op het noorden best voorzien van buitenzonwering.
