Wat is burgerlijke aansprakelijkheid?

We spreken over burgerlijke aansprakelijkheid als er een overtreding van een regel van het privaatrecht zoals een (niet-strafrechtelijke) wetsbepaling of een contractuele bepaling gebeurt. Wanneer de burgerlijke aansprakelijkheid in het gedrang komt, geeft dit aanleiding tot een herstelverplichting door de overtredende partij ten voordele van de benadeelde partij. In het Belgisch recht is de hoofdregel het herstel in natura. Het herstel ‘bij equivalent’ (d.w.z. schadevergoeding) wordt in principe enkel toegepast als het herstel in natura onmogelijk is. Een geschil betreffende burgerlijke aansprakelijkheid kan op elk ogenblik, als alle betrokken partijen akkoord gaan, geregeld worden op de manier die hen goeddunkt.

Wat is strafrechtelijke aansprakelijkheid?

Strafrechtelijke aansprakelijkheid ontstaat wanneer een persoon een overtreding begaat van een strafrechtelijke bepaling in de wet. Deze overtreding geeft aanleiding tot het opleggen van een sanctie door de (straf)rechtbank, in het belang van de samenleving in het algemeen. De meest voorkomende strafrechtelijke sancties zijn boetes en gevangenisstraffen.

Is er altijd een strikt onderscheid?

Strafrechtelijke aansprakelijkheid en burgerlijke aansprakelijkheid zijn geen strikt gescheiden begrippen. De overtreding van een wettelijke bepaling die op strafrechtelijk gebied wordt gesanctioneerd, kan aanleiding geven tot zowel strafrechtelijke aansprakelijkheid als burgerlijke aansprakelijkheid. Dan wordt de overtreder zowel tot boetes, gevangenisstraffen of andere strafrechtelijke sancties veroordeeld, als tot het herstellen van de schade die de overtreder door de inbreuk heeft veroorzaakt. Dit kan bijvoorbeeld wanneer de benadeelde partij zich "burgerlijke partij" stelt in de strafprocedure.

En wat bij architecten?

De contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheden van de architect vallen in principe onder de burgerlijke aansprakelijkheid. Maar er zijn uitzonderingen waarbij de architect ook strafrechtelijk gesanctioneerd kan worden. We denken daarbij aan het miskennen van de verzekeringsplicht en aan de controle op de verzekeringsplicht van de aannemers in het kader van de Wet Peeters I.