Schade

Definitie

Wat is schade? Schade kan zowel materieel als moreel zijn.

Materiële schade (ook patrimoniale of vermogensschade) houdt in dat iemands economische of financiële vermogen nadelig beïnvloed is. Dat kan zijn door een geleden verlies, of door een gederfde of verminderde (toekomstige) winst of groei van dat vermogen. Enkele voorbeelden: nieuw geplaatste vloertegels komen los, een handelaar loopt inkomsten mis doordat de verbouwing van zijn zaak niet klaar was op de contractueel overeengekomen datum, de eigenaar van een gebouw moet bepaalde uitgaven vroeger doen dan normaal.
Morele schade (ook extrapatrimoniale schade) heeft betrekking op de persoon zelf en niet op zijn vermogen. De schade kan liggen in de aantasting van de fysieke integriteit (pijn of verdriet ten gevolge van een letsel, esthetische schade, lichamelijke ongemakken) of van het psychisch of sociaal welzijn (bv. de betrokkene houdt er een fobie aan over).

We belichten enkele aanvullende begrippen:

Lichamelijke schade kan zowel van materiële als van morele aard zijn. Ze maakt bv. deel uit van materiële schade als de middelen waarover de schadelijder beschikt om zijn economisch vermogen in stand te houden of uit te breiden, zijn aangetast. Het gaat om morele schade als ze de fysieke, psychische of sociale integriteit van de schadelijder aantast.
In het verzekeringsrecht wordt meestal een onderscheid gemaakt tussen zaakschade en personenschade. Zaakschade heeft dan betrekking op onder andere gebouwen, auto’s en goederen. Persoonlijke schade valt eens te meer op te splitsen in materiële en morele schade.
Schade kan rechtstreeks of onrechtstreeks zijn. Rechtstreekse schade is materiële of morele schade die door het slachtoffer zelf wordt geleden. Onrechtstreekse schade is schade die anderen, meestal familieleden, ondervinden ten gevolge van de aan het rechtstreekse slachtoffer berokkende schade.

Herstel/vergoeding van schade

Wie schade lijdt, heeft niet principieel recht op herstel/vergoeding van die schade. Om een herstel in natura of een schadevergoeding te kunnen claimen, is vereist dat de oorzaak van de schade:

ofwel toerekenbaar is aan een contractueel aansprakelijke partij;
ofwel buitencontractueel kan worden verweten aan een aansprakelijke partij.

Schadeherstel in natura of door uitvoering van het contract is voor een architect meestal niet mogelijk. Als je als architect aansprakelijk wordt bevonden voor schade, zul je dus meestal een vervangende schadevergoeding moeten betalen.

Het recht op schadeherstel is beperkt in omvang en in tijd, onder andere door verjarings- en proceduretermijnen.

Aansprakelijkheid

Als architect kom je bij een schadegeval alleen in het vizier wanneer je aansprakelijk bent voor de oorzaak van de schade. Dat kan bijvoorbeeld zijn omdat je een fout hebt begaan. Ook zonder fout kun je aansprakelijkheid in het geding komen.

De schadelijder kun je aansprakelijkheid inroepen op basis van je contract (contractuele aansprakelijkheid), maar ook op andere gronden (buitencontractuele aansprakelijkheid). In bepaalde gevallen kunnen beide samenvallen.

Een geval apart is de in solidum-aansprakelijkheid tussen aannemer en architect.

Schadegevallen beslechten

Hoe worden schadegevallen beslecht? Dat kan op een minnelijke of op een conflictueuze manier. Beide vormen van geschillenbeslechting zijn zowel op als buiten de rechtbank mogelijk.

Onder de minnelijke beslechtingen vallen de dading, de minnelijke schikking, de bemiddeling en de Verzoeningscommissie Bouw. Onder de conflictueuze beslechtingen vallen onder meer de gekende gerechtelijke procedures en de bindende derdenbeslissing.