Waterrobuust bouwen: een gebouw op palen of kolommen

Kolomgebouw?

Bouwen op kolommen of palen gebeurt al eeuwen, overal ter wereld. De constructie wordt gebouwd op kolommen en bevindt zich daardoor boven het maaiveld of waterniveau. Het waterpeil kan variëren, maar het uitgangspunt is dat de constructie zelf nooit hinder ondervindt van het water dankzij de kolommen.

Een kolomgebouw is gebaseerd op een natte of op een droge uitgangssituatie.

Bouwen op kolommen of palen is een statische bouwwijze. De constructie is daardoor slechts tot een welbepaald waterniveau beschermd. Je moet dus altijd voldoende hoog bouwen en rekening houden met een zekerheidsmarge.

Structuur

De structuur van een kolomgebouw bestaat uit een fundering, een onderbouw (de kolommen of palen) en een bovenbouw (het eigenlijke gebouw).

• De kolommen worden verankerd in de fundering die de lasten van de bovenbouw afdraagt op de grond. Het type fundering is afhankelijk van de draagkracht van de grond. Bij een weinig draagkrachtige grond wordt dikwijls gewerkt met een paalfundering.
• De kolommen van de onderbouw zijn slank en ondervinden weinig rechtstreekse laterale belasting door de wind of de waterstroming. Zij moeten wel de laterale windbelasting van de bovenbouw opvangen.
• Voor de structuur van de bovenbouw zijn er verschillende mogelijkheden. Hij kan bestaan uit een skeletstructuur met balken en kolommen, die verder bouwt op het rooster van de kolommen. Hij kan ook rusten op een vloerplaat in beton, die toelaat om onafhankelijk van het kolommenraster te bouwen. Om het gewicht van de complete structuur te beperken, kun je de bovenbouw optrekken in een houtskeletstructuur.

Technieken beschermen

In tegenstelling tot traditionele gebouwen zijn kolomgebouwen losgekoppeld van het maaiveld. Een fysieke aansluiting tussen gebouw en maaiveld ontbreekt dus. Je kunt de aan- en afvoerleidingen in het gebouw trekken met behulp van energiekolommen waarin de nutsvoorzieningen lopen.

Waterrobuuste maatregelen bij een kolomgebouw

Bouwen boven het overstromingsniveau moet voorkomen dat het gebouw hinder ondervindt bij een overstroming. Maar voor dat laatste is meer nodig. Overstromingen zijn niet altijd voorspelbaar. Het waterniveau kan sterk variëren, afhankelijk van de overstroming. Bovendien kan de impact van overstromingen toenemen door externe factoren, zoals meer verharding en klimaatverandering.

Plaats daarom het vloerpeil op een veilige hoogte. De Vlaamse overheid (CIW) beveelt aan dat de vloer van de benedenverdieping ongeveer 30 cm hoger moet liggen dan de hoogste gekende overstromingshoogte of het gemodelleerde overstromingspeil bij een 100-jarige storm. In sommige situaties wordt 50 cm opgelegd afhankelijk van de beschikbare klimaatprojecties of de nauwkeurigheid van het model. Maak geen toegangen of ramen onder dat peil.

De waterbeheerder zal ook steeds nagaan of er informatie is over de te verwachten impact van de klimaatverandering, zodat je dit kan implementeren in het ontwerp. Neem daarom steeds contact op met de waterbeheerder bij de start van het project.

Toepassingsgebied

Het concept van het kolomgebouw wordt geregeld toegepast voor nieuwbouwprojecten.

Je kunt het op een eenvoudige en vrij goedkope manier realiseren. Er zijn geen factoren (bv. scheefstand, waterdichtheid) die de ontwerpmogelijkheden van de architect beperken. Het kolomgebouw ligt boven het maaiveld en neemt geen waardevolle ruimte voor water in. Daardoor is het een duurzaam concept.

We herhalen nog eens dat de nulpas van het gebouw de nodige aandacht verdient om ook op langere termijn schade door overstromingen te vermijden.

KOLOMGEBOUW: SWOT-ANALYSE

STRENGHTS

• Neemt geen waardevolle ruimte voor water in.
• Geeft een grote ontwerpvrijheid.
• Het gaat om een statische bouwvorm die geen last heeft van beweging, scheefstand, …
• Het uitzicht vanuit het gebouw.

WEAKNESSES

• Er is een duurdere fundering nodig.
• De ontsluiting en toegankelijkheid van het gebouw vergen extra aandacht.
• Hetzelfde geldt voor de aansluiting van de nutsvoorzieningen.
• Er is weinig relatie met het maaiveld.

OPPORTUNITIES

• Het maaiveld blijft vrij en kan worden ingezet in de functionele en ruimtelijke werking van het ontwerp.

THREATS

• Het is een statische bouwvorm. Overstromingen blijven onvoorspelbaar. Zal het voorziene peil volstaan op termijn? Het gebouw moet voldoende hoog worden gebouwd.