ADEMarchitecten: probleemloos plannen aanpassen met Archicad

Sinds 2023 is in Leopoldsburg Liberation Garden te bezichtigen. Een indrukwekkend belevingsmuseum in het Koninklijk Park dat in het ‘Chinees Paviljoen’, (een voormalige officiersvilla uit 1850), en een moderne nieuwbouw is gevestigd. Op deze plek, die een rijke geschiedenis kent rondom de Tweede Wereldoorlog, stappen bezoekers in de schoenen van bezetters, verzetsmensen en bevrijders en ervaren ze aan den lijve de impact van de oorlog en bevrijding. ADEMarchitecten won in 2019 de ontwerpwedstrijd die Leopoldsburg uitschreef voor de herbestemming van het domein als toeristisch erfgoed. “Het was een mooi, complex en intensief project”, blikt architect en vennoot Maarten Van Eyck terug. “De deadlines waren zeer strikt. Zo hebben wij dit dossier in 8 maanden tijd van de eerste krijtlijnen naar een vergunningsdossier afgewerkt, om vervolgens drie maanden later het project aanbestedingsklaar te krijgen.”

Een knappe prestatie voor het destijds vier man sterke team van ADEMarchitecten. “Het lukte ons, omdat we erg flexibel zijn”, reageert Maarten. “We richten ons op veel verschillende projecten; van klassiek tot modern. Onze portfolio omvat woningbouw, zonevreemde woningen en restauraties van vakwerkhoeves. Maar we nemen ook overheidsopdrachten aan zoals cultuurcentra, bibliotheken, buurthuizen, kinderopvangcentra en sportcomplexen. We passen ons aan naar wat de klant wil; net als een kameleon. Juist de diversiteit van ons werk, vinden wij boeiend. Bovendien gaat het vaak om totaalprojecten, waarbij we zowel de omgevingsaanleg als het interieur mee vormgeven en opvolgen tot aan de oplevering van de werken.”

Soepel schakelen via BIM

Een duidelijk voorbeeld hiervan is de bouw en restauratie van museum Liberation Garden. “Wat ik vooral bijzonder vind aan dit project, is dat het Programma van Eisen werd bepaald aan de hand van een scenario; het verhaal dat gebracht zou worden in het toekomstige museum. Naar gelang we de ruimten meer vormgaven, werd de implementatie van het scenario concreter. Daardoor moesten de ontwerpplannen geregeld worden bijgestuurd. Omdat je in een BIM-proces met 3D-modellen werkt, verliep dit gelukkig soepel; we schakelden probleemloos met de verschillende betrokken partners. De stabiliteit en technieken konden we daarnaast vlot met behulp van een IFC-model communiceren en in het 3D-model implementeren, waardoor we meteen wisten of bepaalde aanpassingen haalbaar waren.”

"De stabiliteit en technieken konden we vlot met behulp van een IFC-model communiceren en in het 3D-model implementeren, waardoor we meteen wisten of bepaalde aanpassingen haalbaar waren" ~ Maarten Van Eyck

Blij met de Helpdesk

Kort voor de start van het project maakte ADEMarchitecten de ommezwaai naar Archicad met KeyMember Editie. Elke nieuwe opdracht werd vanaf dat moment in de BIM-modelleersoftware ontworpen. “We hadden nét de Archicad basiscursus achter de rug, dus om met dit project als eerste in het programma te starten, was behoorlijk ambitieus”, lacht Maarten. “De KUBUS Helpdesk heeft ons destijds vaak uit de brand geholpen. Met de kennis die we nu van Archicad hebben, hadden we waarschijnlijk niet zo vaak gebeld. Maar op dat moment waren we blij dat we snel een medewerker met een oplossing aan de lijn hadden.” Naast de dagelijks bereikbare Helpdesk, voorziet De KeyMember Editie verder in uitgebreide projecttemplates, aangepaste bibliotheken volgens de Belgische constructiemethode en VMSW en een Meetstaat Manager. Voor Kerstmis 2019 was het aanbestedingsdossier voor ruwbouw en technieken klaar. Daarbij werd besloten het opmeten van het bestaande gebouw uit te besteden. “Aangezien dit ons veel extra tijd bespaarde was dit een goede investering. Bij huidige projecten genereren we een model meestal uit een pointcloud. Dat verschaft toch net iets meer informatie over een bestaand gebouw.”

Supersnel plotten

Na de aanbesteding waren er, door nog lopende subsidietrajecten, diverse veranderingen in het budget van de bouwheer. Ook hierdoor werden het bouwprogramma, de plannen en meetstaten geregeld aangepast. Verder stuitte het team tijdens de afbraakwerkzaamheden van het Chinees Paviljoen op extra uitdagingen. Onder andere de dragende muren bleken te poreus om de nieuwe structuur te dragen, waardoor het stabiliteitsconcept geheel moest worden herbekeken en nieuwe draagmuren moesten worden opgetrokken. In totaal ging het om 89 plannen die geregeld opnieuw geüpdatet en afgedrukt moesten worden, vanwege de vele wijzigingen. “Dat is gigantisch”, beschrijft Maarten. “In onze vorige software was dit telkens weer een omslachtige, langdurige klus geweest. Maar in Archicad voerden we alle wijzigingen eenvoudig in één keer tegelijk door in alle tekeningen. En met nog een druk op de knop hadden we de plannen supersnel geplot. De aannemer op de werf kon daardoor direct door.”

Goede samenwerking dankzij 3D

Ook wat betreft de samenwerking met ingenieurs, aannemers en andere partijen heeft Maarten positieve ervaringen met Archicad. “3D is dé manier om onderling te communiceren en duiding te geven”, vindt hij. “De technische ruimte was bijvoorbeeld erg beperkt qua afmetingen. Maar op basis van ons IFC-model heeft de ingenieur, als een soort Tetris-expert, zijn technieken nauwlettend ingetekend. Omwille van de combinatie staal en betonskelet dienden we daarnaast ook de conflicten tussen beide goed in kaart brengen. Door in 3D te tekenen hebben we deze in de ontwerpfase al kunnen aanpakken en wisten we met zekerheid dat we in de uitvoering op dit vlak geen problemen zouden tegenkomen. Het nieuwe gebouw is met zijn schuine lijnen ontworpen rond het verhaal en de vloeiende routing door het museum. In 2D was het nooit mogelijk geweest deze technieken en misschien zelfs wel het hele gebouw op de wereld te zetten. Laat staan de plannen met snede en gevels.” De BIMx Viewer werd tijdens dit project nog niet optimaal gebruikt, vertelt Maarten. “Vandaag is dit echter een essentieel onderdeel in al onze lopende werven. We vinden het ideaal: je hebt alles bij de hand om een aannemer de nodige informatie te verschaffen.”

"In 2D was het niet mogelijk geweest deze technieken en misschien zelfs wel het hele gebouw op de wereld te zetten" ~ Maarten Van Eyck

Bijzonder resultaat

Tot aan de oplevering werkte ADEMarchitecten intensief samen met het Nederlandse ontwerpbureau Heijmerink Wagemakers om de museale opstelling en belichting op punt te krijgen. Maarten: “Het was voor ons een nieuwe en interessante samenwerking die zeker de moeite waard is geweest.” Helemaal als je het eindresultaat ziet. Het Chinees Paviljoen, met daarachter de nieuwe vleugel die door de spiegelende gevelbekleding bijna één is met de omgeving, trekt dagelijks een groot aantal bezoekers. “We hebben al veel positieve commentaren ontvangen”, vertelt Maarten. “Mensen zijn oprecht verwonderd over wat ze te zien krijgen, zowel wat betreft de architectuur, als de inrichting en collectie. Met dit project laten we een belangrijk deel van onze geschiedenis herleven en geven we het de aandacht die het verdient. We zijn er met ons team absoluut heel trots op.”