Technische fiche

Project: Nieuwbouw van 7 halfopen eengezinswoningen en 4 appartementen
Oplevering: 2022
Ligging: Loodsenstraat, 9000 Gent
Oppervlakte: 1.400 m²
Opdrachtgever: Thuispunt Gent
Ontwerpteam: Martens Van Caimere Architecten bv
Studiebureau stabliteit, technieken & EPB: Bast architects & engineers cvba

Het project LOODS in de Loodsenstraat in Gent, ontworpen door Martens Van Caimere Architecten in opdracht van Thuispunt Gent, transformeert een smal, diep perceel tot een kwalitatief sociaal woonproject met zeven grondgebonden woningen en vier appartementen. De grootste uitdaging was het optimaliseren van de beperkte ruimte, een voormalig braakliggend terrein met oude arbeiderswoningen. De architecten draaiden de klassieke woningtypologie 90°, wat zorgt voor meer daglicht en zuidgerichte tuinen en betere aansluiting bij de omgeving. Het project benadrukt twee kernkwaliteiten van het Departement Omgeving: de aantrekkelijkheid van het ontwerp en de doorgedreven energetische efficiëntie.

“De uitdaging was om binnen een smalle en ondiepe site toch kwalitatieve buitenruimtes en energiezuinige woningen te realiseren”, vertelt Anne Vermeulen van Thuispunt Gent. Architect Robbe Van Caimere vult aan: “Door de grondgebonden woningen rug-aan-rug te schakelen, konden we driegevelwoningen creëren met zuid-gerichte tuinen. En dat ondanks de beperkingen van het perceel.”

Innovatieve schakeling

Het project LOODS bevindt zich in de dichtbebouwde wijk Muide-Meulestede, waar de nood aan kwalitatieve sociale woningen groot is, maar de beschikbare ruimte beperkt. Het perceel ligt op een hoeklocatie slechts elf meter diep en wordt begrensd door een hoge scheidingsmuur, wat een grote uitdaging vormde voor de ruimtelijke inpassing. “De beperkte diepte en de hoge tuinmuur maakten het onmogelijk om traditionele rijwoningen te realiseren”, zegt architect Van Caimere. “We hebben daarom gekozen voor een innovatieve schakeling van twee aan twee gepaarde woningen met tussenliggende tuinen.” Deze oplossing zorgde voor meer lichtinval en een betere ruimtelijke beleving. Anne Vermeulen bevestigt: “De aangepaste woningtypologie zorgt voor een betere woonkwaliteit en creëert openheid en groene doorzichten in een verder zeer verharde straat.”

Voorgevel (boven) en achtergevel (onder). Het kwalitatief sociaal woonproject telt zeven grondgebonden woningen en vier appartementen.

Herwaardering van de buurt

Het ontwerp voor LOODS maakte optimaal gebruik van een braakliggend terrein waar eerder verouderde arbeiderswoningen stonden. “De grond was deels vervuild, wat ons dwong om creatief om te gaan met het gebruik en de inrichting van de ruimte”, vertelt Anne Vermeulen. Een oplossing was om alle regenwaterputten en septische tanks in de tuinzones te plaatsen, wat hielp om de beschikbare ruimte efficiënt te benutten zonder de woningen zelf te belasten.

Hergebruik van het perceel betekende ook een herwaardering van de buurt. Door een slim ontwerp dat rekening houdt met lichtinval en groen, draagt het project bij aan een aangenamere leefomgeving. Robbe Van Caimere bevestigt het belang van deze aanpak: “Het hergebruik van de locatie was essentieel, niet alleen om het ruimtebeslag elders te beperken, maar ook om nieuwe kwaliteiten toe te voegen aan de wijk door een slim ontwerp dat licht en groen integreert in de stedelijke omgeving.”

De woningen zijn ontworpen als BEN-woningen, met een hoge isolatiewaarde, luchtdichtheid en duurzame technieken zoals zonnepanelen en lucht-water warmtepompen. © Marc Sourbron

Kwalitatieve driegevelwoningen

Door de klassieke rijwoningtypologie te verdraaien en de woningen rug-aan-rug te schakelen, slaagden de architecten erin om de bebouwingsdichtheid te verhogen zonder aan woonkwaliteit in te boeten. Dit innovatieve schema creëerde ruimte voor meer woningen, alsook voor grotere, zuidgerichte tuinen tussen de woningen. Robbe Van Caimere: “Als ontwerpers moesten we een manier vinden om met de beperkte diepte toch kwalitatieve driegevelwoningen te realiseren. Door de woningen twee aan twee te schakelen, konden we optimaal gebruik maken van de ruimte en tegelijk de tuinen zo positioneren dat ze profiteren van de zuiderzon.” Deze intensieve benutting van het perceel resulteert in een compacte, maar kwalitatieve woonomgeving die aansluit bij de behoeften van de buurt.

Licht en lucht

Het sociaal woonproject creëert een nieuwe dynamiek in de Loodsenstraat door te breken met de gesloten gevelrijen die kenmerkend zijn voor de omgeving. De architectuur maakt gebruik van een gelijkvloerse plint in claustra-metselwerk, die als verbindend element dient tussen de woningen en de publieke ruimte, en tegelijkertijd privacy biedt zonder de zichtbaarheid van groen te blokkeren. “Het ontwerp brengt lucht en licht in de straat door de tuinstroken tussen de volumes, waardoor er groene doorzichten ontstaan die voorheen ondenkbaar waren”, zegt Robbe Van Caimere.

De keuze voor lichte materialen en het zorgvuldig gepositioneerde groen dragen bij aan een vriendelijke en uitnodigende uitstraling. Door de grote glaspartijen en de schakeling van de leefruimtes langs de tuinen wordt er een visuele verbinding gemaakt tussen binnen en buiten, wat de woonkwaliteit versterkt. “Het zorgt voor een heel andere beleving van de straat, die nu niet meer alleen uit baksteen en beton bestaat, maar echt leeft”, vult Anne Vermeulen aan. Deze combinatie van doordachte architectuur en strategisch groengebruik maakt het project zowel functioneel als aantrekkelijk en herkenbaar voor de bewoners en omwonenden, wat één van de kernkwaliteiten is waarmee het Departement Omgeving de kwaliteit van de leefomgeving in Vlaanderen wil verhogen.

BEN-woningen

Een duidelijke kernkwaliteit is de energetische efficiëntie van het project. Door energie-efficiënte bouwmethoden en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen draagt het LOODS-project sterk bij aan de energietransitie. De woningen zijn ontworpen als Bijna-Energie-Neutrale (BEN) woningen, met hoge isolatiewaarde, luchtdichtheid en duurzame technieken zoals zonnepanelen en lucht-water warmtepompen. Deze keuzes maken de woningen ook toekomstbestendig en betaalbaar voor de bewoners. “Onze ambitie was om te bouwen zonder gas en volledig in te zetten op duurzame energiebronnen”, legt Anne Vermeulen uit. “Zo zorgen we ervoor dat bewoners profiteren van lage energiekosten.”

De integratie van zonnepanelen en warmtepompen zorgt ervoor dat de woningen voldoen aan de strengste normen op het gebied van energieprestaties. Robbe Van Caimere benadrukt het belang hiervan: “We wilden de ambitie van BEN-woningen niet laten varen, zelfs al was dat toen nog geen verplichting. Het ging erom iets neer te zetten dat zowel ecologisch als economisch duurzaam is.” Hierdoor draagt het LOODS-project ook bij aan de bredere transitie naar een duurzame en energie-efficiënte toekomst, waarbij woonkwaliteit en betaalbaarheid hand in hand gaan.