"Toestand schoolsanitair bedreigt welzijn van kinderen"

Want die zorgen bij de 1,2 miljoen schoolgaande kinderen en jongeren nog steeds voor problemen: op het vlak van schoolresultaten, maar ook op vlak van sociaal en fysiek welzijn. Met het Geberit-initiatief kunnen 2 scholen een renovatie van hun schoolsanitair winnen, om bij te dragen aan een veilige en gezonde leeromgeving voor alle leerlingen.

SOS schoolsanitair

Sinds 2020 zet Geberit met zijn actie ‘Jacht op de vuile schooltoiletten’ de zorgwekkende toestand van het schoolsanitair in België in de kijker, en hopelijk ook op de agenda van beleidsmakers. “Dat blijft hard nodig, als je de schrijnende toestanden bij de inzendingen ziet”, zegt José Wyns, Managing Director van Geberit. “Gebrekkige hygiëne, weinig of geen privacy, koude ruimtes, defecte of ontbrekende wc-brillen en waterkranen zijn schering en inslag.

Voor mindervaliden ontbreekt aangepaste infrastructuur vaak helemaal. De staat van ons schoolsanitair is een verborgen crisis, en het is hoog tijd dat hier verandering in komt.”

In 2022 voerde Geberit een nationaal onderzoek uit*. Daaruit bleek dat 4 op de tien ouders vinden dat de sanitaire voorzieningen een gezondheidsrisico vormen voor hun kinderen. 83% van de ouders en leerkrachten is van mening dat de overheid regels moet opstellen voor schooltoiletten. En, alarmerend: zeven op de tien leerlingen houden hun behoefte regelmatig op om niet naar het toilet te hoeven gaan, vier op de tien doen dit zelfs altijd. Dat is niet onschuldig. Naast een impact op concentratie en leerprestaties, kan dit ook gevolgen hebben op zowel fysiek, psychologisch als sociaal vlak.

Gezondheid begint bij een goed toilet

Het belang van goede sanitaire voorzieningen wordt onderstreept door maag- en darmspecialist Prof. Dr. Danny De Looze van UZ Gent. "Heel wat mensen worstelen met toiletangst en de basis daarvoor wordt vaak al op kinderleeftijd gelegd. Het ophouden van hun behoefte kan bij kinderen zorgen voor plas- en stoelgangproblemen," aldus De Looze. Hij pleit voor afgesloten, individuele toilethokjes waarin kinderen zich veilig en comfortabel voelen. De Looze wijst erop dat het sanitair in scholen vaak niet alleen tekortschiet op het vlak van hygiëne, maar dat ook de inrichting van de toiletruimtes invloed heeft op hoe kinderen zich voelen. "Een toilet moet een plek zijn waar kinderen zonder schaamte hun behoefte kunnen doen. Als dit ontbreekt, kan dit leiden tot langdurige gezondheidsproblemen."

Renoveren: meer dan een beetje opfrissen

David Peirsman van Scholengroep SCOOP, een voorvechter van kwalitatief schoolsanitair, onderstreept dat renovaties niet alleen over de infrastructuur gaan: "Renoveren omvat meer dan enkel het interieur opfrissen en oud sanitair vervangen. Met slimme details en oordeelkundige inrichting kan je al heel wat bereiken om ruimtes te creëren waarin kinderen zich op hun gemak voelen. Bijvoorbeeld toiletten, wastafels en urinoirs op verschillende hoogtes, of kleurrijke doorspoelknoppen die zelfstandig toiletgebruik op een speelse manier stimuleren." Zijn focus ligt op het creëren van een ruimte die zowel functioneel als aantrekkelijk is voor kinderen van alle leeftijden.

“Het sanitair in scholen wordt vaak gezien als een noodzakelijke, maar ondergeschikte ruimte. Toch tonen recente psychologische studies aan dat de inrichting van scholen, en vooral van het sanitair, een directe invloed heeft op het welzijn van leerlingen, hun concentratievermogen en hun schoolprestaties.” Peirsman voegt hieraan toe dat zowel de ergonomische aspecten als het gebruik van licht en kleur belangrijk zijn: "Wij werken ook met kleurenpsychologen om een omgeving te creëren die de gemoedstoestand van kinderen positief beïnvloedt, zeker voor kinderen in volle ontwikkeling. De juiste kleurenschema’s kunnen een kalmerend of juist stimulerend effect hebben," aldus Peirsman.

Gebrek aan middelen, geen prioriteit

Duidelijk is dat scholen de situatie rondom sanitair wel willen aanpakken, maar dat ze er vaak de middelen niet voor hebben. Een schooldirecteur getuigt: “Vorig jaar renoveerden we onze GO!-school, maar het sanitair voor de leerlingen konden we niet vernieuwen. Na de noodzakelijke investeringen in energiezuinigheid en digitalisering was er geen budget meer voor bijkomende ingrepen.”

Het sanitair is dan ook de eerste ingreep die geschrapt wordt als het budget ontoereikend is. Dat staat in sterk contrast met de strenge eisen die scholen opgelegd krijgen inzake energieprestatie, afvalscheiding en luchtkwaliteit. Klaslokalen worden bijvoorbeeld uitgerust met CO2-meters en beter verlucht, maar aan de sanitaire voorzieningen wordt bitter weinig aandacht geschonken.

Geberit herhaalt oproep naar scholen: 'De 5e jacht op vuile toiletten'

Tijd om hier verandering in te brengen! Sinds 2020 organiseert Geberit jaarlijks ‘De jacht op vuile toiletten’, waarbij scholen kans maken op gratis sanitaire producten ter waarde van 7.500 euro. Met deze actie wil Geberit een bijdrage leveren aan het verbeteren van de gezondheid en het welzijn van kinderen in heel België.

Directeur Isabelle Putteman van het Óscar Romero College in Dendermonde is één van de schooldirecteuren die vorig jaar kon rekenen op de steun van Geberit: “Ons sanitair was enorm verouderd en niet langer aangepast aan de moderne voorschriften voor een aangename sanitaire ruimte. Dankzij 'De jacht op vuile toiletten' kwam hier verandering in! Het eindresultaat mag er dan ook zijn: een gloednieuwe sanitaire voorziening op maat van onze kleuters, modern, hygiënisch en voorzien van alle noodzakelijke comfort. Leraren en leerlingen zijn erg enthousiast. Naar het toilet gaan is geen obstakel meer.”

Ook Wendy Duculot van Les Forges in Ciney is dankbaar: “We hebben niet alleen onze infrastructuur vernieuwd, maar ook een kwaliteitsvolle omgeving gecreëerd die de zelfstandigheid van onze leerlingen met autisme bevordert. Dit weerspiegelt zich in hun dagelijks welzijn en plezier in het gebruik van deze ruimtes, wat essentieel is voor hun ontwikkeling en comfort. Bovendien heeft de uitzonderlijke kwaliteit van de installaties het werk van onze leerkrachten flink vergemakkelijkt, waardoor ze zich volledig kunnen richten op de pedagogische begeleiding van de leerlingen.”

Dien een renovatieproject in

Dit jaar maken opnieuw twee scholen kans op een volledige renovatie van hun sanitaire voorzieningen. Scholen kunnen hun renovatieproject online indienen van 15 november tot en met 31 december 2024. De selectie gebeurt op basis van de huidige staat van het sanitair en de dringende nood aan renovatie. Inzendingen kunnen worden verstuurd via www.geberit.be/wtd