Nieuws
Nieuwe wet maakt bestuurders én werknemers sneller aansprakelijk voor persoonlijke fouten
Wim Mertens, jurist • 5 maart 2024
Foto: Shutterstock
Wat is er aan de hand?
Kort uitgelegd komt het erop neer dat de automatische bescherming van de uitvoerder (dat kan zowel een zaakvoerder, werknemer als freelancer zijn) komt te vervallen, waardoor benadeelde klanten en opdrachtgevers hem of haar persoonlijk aansprakelijk zullen kunnen stellen voor tekortkomingen op het werk.
Deze hervorming maakt komaf met een fundamenteel principe: de quasi-immuniteit (lees: sterke bescherming) die ‘uitvoeringsagenten’ (dit zijn natuurlijke of rechtspersonen die via een verbintenis zijn belast met de uitvoering van die verbintenis) decennialang konden genieten. Hoewel dit principe tot nu toe een hoeksteen van het Belgisch rechtssysteem was, wordt het als oneerlijk en onlogisch beschouwd door de federale meerderheid. Experts zijn echter sceptisch over de verschuiving van het solvabiliteitsrisico van een vennootschap naar uitvoeringsagenten die hierdoor ontstaat.
Wat is de impact van deze hervorming voor architecten?
Die is verschillend voor werknemers en werkgevers:
- Werknemers
De bestaande wet zegt dat werknemers tegenover hun werkgever of derden alleen aansprakelijk gesteld kunnen worden voor zware, opzettelijke of herhaaldelijke fouten. Door de hervorming valt de quasi-immuniteit tegenover derden weg. Het risico dat werknemers zich persoonlijk zullen moeten verdedigen in de rechtbank wordt met andere woorden groter. - Werkgevers
De bestaande wet zegt dat er strafbare feiten nodig zijn opdat klanten een bestuurder aansprakelijk kunnen stellen voor een tekortkoming van de vennootschap. Bij de nieuwe wet volstaat een eenvoudige fout.
We geven een aantal voorbeelden:
- Laat je als architect via een extern bureau een stabiliteitsstudie uitvoeren door een stabiliteitsingenieur, dan kan je opdrachtgever het studiebureau aansprakelijk stellen wanneer er zich in een later stadium stabiliteitsproblemen voordoen.
- Een architect-stagiair met een zelfstandigenstatuut kan rechtstreeks worden aangesproken door de opdrachtgever wanneer hij of zij bij zijn stagemeester een fout (lees: een inbreuk op de algemene zorgvuldigheidsnorm) maakt bij de opmaak van een plan.
- Idem dito voor een bouwkundig tekenaar die als bediende werkt bij een architectenkantoor en een zware fout begaat.
- Laat je als zaakvoerder ten onrechte na om een betaling van je vennootschap uit te voeren, dan kun je daarvoor persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.
- …
Kun je je indekken?
Gelukkig wel.
- In de eerste plaats kan de werkgever of vennootschap zijn werknemers en bestuurders indekken tegen het wegvallen van deze automatische bescherming door de persoonlijke aansprakelijkheid van werknemers en bestuurders in contracten met klanten waar mogelijk uit te sluiten.
- Daarbovenop kunnen werknemers en bestuurders ook de aansprakelijkheidsbeperkingen van het contract tussen hen en hun werkgever of vennootschap inroepen.
Eén van de belangrijkste vragen die zich nu opdringen is of naast zelfstandige medewerkers nu ook bestuurders, werknemers met een bediendencontract én stagiairs een beroepsverzekering moeten nemen of uitbreiden om het risico persoonlijk aansprakelijk te worden gesteld te vermijden of verminderen. Wij volgen deze problematiek verder op en zullen bijkomende informatie bezorgen zodra we kunnen.