Polygoon Architectuur

ruimtelijke ordening

Onthardingsprojecten: best practices

Tilly Baekelandt • 12 juli 2019

De Vlaamse Regering zet fors in op het klimaatrobuuster en leefbaarder maken van onze regio en nabije omgeving, alsook het versterken van de lokale of bovenlokale open ruimte. Het Departement Omgeving lanceerde verleden en dit jaar de projectoproep ‘Proeftuinen ontharding’ met de bedoeling initiatieven en inspanningen rond ontharding te stimuleren en ondersteunen. NAV deed eind vorig jaar een oproep inzake gerealiseerde voorbeelden. We selecteerden uit de inzendingen vier inspirerende projecten.

Speelplaats omgetoverd tot avontuurlijke groene oase

 

De bestaande speelplaats van basisschool De Fontein in Sint-Niklaas was oorspronkelijk een klassieke speelplaats in betonklinkers. Op initiatief van de school en oudervereniging kwam het idee om de speelplaats (1.400 m²) open te breken en om te toveren tot een groene oase van 800 m² met leuke speelhoeken en verborgen plekjes. Ook enkele ouders staken de handen uit de mouwen om mee te werken aan de uitvoering.

 

De speelplaats bevat nu een uitdagende mix van speelactiviteiten zoals kruiptunnels, een blotevoetenpad, klimpalen en een speelse waterpomp. Architectenbureau Kristof De Lange besteedde in het ontwerp van het concept extra aandacht aan een duurzame, milieubewuste opbouw. De doordachte plantenkeuze en onderhoudsvriendelijke materialen zorgen voor een langetermijngerichte inrichting. Er werd geopteerd voor inheemse, voor een speelplaats geschikte beplanting en robuuste plantensoorten aangezien de omgeving rond de planten intensief wordt belopen door de kinderen. De keuze werd ook bepaald in functie van de hoogtes zodat toezicht mogelijk blijft. Door de recuperatie van de  betonklinkers van de bestaande speelplaats werd een oerdegelijk materiaal  hergebruikt voor de nieuwe zitbanken. De stenen banken zijn goedkoop en vragen zo goed als geen onderhoud.

 

De bestaande circulatie van en naar de klaslokalen wordt niet gehinderd. Er is ook ruimte voorzien voor een buitenklas, waar aangepaste activiteiten georganiseerd kunnen worden. Door het contact met het groen wordt buitenspelen extra gestimuleerd. Een eyecatcher is de ‘boomstamwatervalpartij’ of het watercircuit waarmee de kinderen kunnen spelen. Het regenwater dat op het dak van de refter valt wordt opgevangen in een ondergrondse ton van 4.000 liter. Het opgepompte water stroomt vervolgens langs een uitgeholde boomstam naar beneden, waar het op het einde wordt opgevangen en terug naar de regenton gaat.

Architectenbureau Kristof De Lange

Architectenbureau Kristof De Lange

Groene rustplaats in het hart van de stad

 

1010 architecture urbanism stond in samenwerking met Infrabureau Demey in voor het ontwerp van het vernieuwde de Coninckplein in Roeselare. Het plein aan de Sint-Amandskerk was voorheen volledig verhard in kasseistenen en deed dienst als parking. Vooraleer de stad met de feitelijke heraanleg kon starten, werd er een archeologisch onderzoek uitgevoerd aan de hand van proefsleuven. Hierbij werden geen archeologische vondsten ontdekt. Het plein werd vervolgens omgevormd tot een groene ontmoetingsplek met een grasplein en extra bomen in het hart van de stad. Van de totale oppervlakte (4.930 m²) werd 1.444 m² onthard. De zitbanken nodigen uit tot rusten of keuvelen onder de grote platanen die een extra buffer vormen tegen het autoverkeer dat voortaan rond het plein wordt geleid. Het vernieuwde plein is nu ook een locatie voor kleinere evenementen op maat.

 

Roeselare is met dit onthardingsproject niet aan zijn proefstuk toe. De stad legt bij de heraanleg van het openbaar domein de focus op extra vergroening. Er wordt onder meer op toegezien dat de opvang van hemelwater bij afstroom van verhardingen terechtkomt in bestaande of nieuwe groenzones en wadi’s. Waar mogelijk worden bestaande ongebruikte verhardingen omgezet in extra waterdoorlatende groenzones die zowel een functionele als een esthetische meerwaarde hebben. Andere gerealiseerde voorbeelden zijn de TRAX omgevingsaanleg (100% beton omgezet naar 50% groen), de vergroening van het centrum van Beveren (uitbraak bestaande verharding en omvorming tot nieuwe groenzone), de heraanleg van de Expo-parking en het zwembad Schiervelde (omvorming van volledig verdichte parking tot groene parking met hagen, bomen en waterdoorlatende grasdallen) en het Marie-Louise De Meesterplein (omzetten van 100% verharding naar extra groenzones). Naar de toekomst staat het promoten en ondersteunen van vergroening van speelplaatsen op het programma.

Beeld: Stad Roeselare

Hightech in wilde bloemenweide

 

SVR-ARCHITECTS ontwierp in opdracht van ontwikkelaar Biovest Bioscape in Zwijnaarde een nieuwe campus voor een tiental biotechbedrijven. Het architectenbureau mocht het project ontwerpen vanaf haalbaarheid en stedenbouwkundig plan tot en met de inrichting van de labo’s voor de huurders.

 

Van het vroegere laagbouwconglomeraat werd één gebouw behouden en grondig gerenoveerd. De terreinoppervlakte bestaat nog steeds uit 12.400 m², de footprint van de bebouwing werd in vergelijking met vroeger praktisch gehalveerd (6.000 m² = 48%, momenteel 3.100 m² = 25%). Daar waar de bruto vloeroppervlakte vroeger 10.000 m² bedroeg is dit nu 16.500 m².

 

Bioscape werd eind verleden jaar officieel geopend. Met een knipoog naar de Amerikaanse universiteitscampussen is Bioscape een echt ‘life science park’ met ongeveer 16.200 m² laboruimte, waar dagelijks bijna 500 medewerkers hun talenten ontplooien.

 

Bioscape omvat vier hoogtechnologische labo-gebouwen die rond een centraal plein georganiseerd zijn. Op die manier rendeert de verharding zowel als toegang als ontmoetingsruimte. Er is ook een afzonderlijk parkeergebouw voorzien onder 2.000 m² groendak.

Rijkswachtkazerne wordt cohousingproject

 

POLYGOON Architectuur realiseerde in samenwerking met Jouri De Pelecijn een onthardingsproject waarbij een rijkswachtkazerne in Deurne werd herbestemd tot cohousingproject. Hierbij werd doordacht gebruikgemaakt van de oorspronkelijke structuren.

 

De vraag kwam van vier bevriende gezinnen die een samenwoonproject voor ogen hadden. Hierbij werden de volgende vereisten vooropgesteld: op fietsafstand van het stadscentrum, gemeenschappelijke functies en een gedeelde tuin, voldoende behoud van de privacy. De bestaande situatie omvatte 892,69 m² (inclusief kelder en garages), de nieuwe 1.033,71 m² (inclusief kelder en uitbreiding).

 

De voormalige rijkswachtkazerne werd omgevormd tot vier gelijkwaardige gezinswoningen. Er werd een extra scheidingsmuur geplaatst die de oorspronkelijke middelste travee doormidden snijdt. Hierdoor kon de binnenindeling en karakteristieke baksteenarchitectuur van de voorgevel behouden worden.

POLYGOON Architectuur