Raf Neyens, architect bij Mamu Architects in Hasselt © Silvie Bonne
Wat was je motivatie om het lerend netwerk ‘Klimatisatie van morgen’ te volgen?
“Ik was vooral geïnteresseerd in de opleiding omdat het verhaal van de warmtepompen uitgebreid aan bod zou komen. Van collega’s hoorde ik al positieve feedback over de lerende netwerken. Omdat die over verschillende dagen verspreid worden, is er ook meer tijd om de opgedane kennis te laten inzinken.”
Was er in je opleiding architectuur voldoende aandacht voor dit thema?
“De architectuuropleiding richt zich vooral op het ontwikkelen van een bepaalde manier van denken: creatief en oplossingsgericht. Van het technische aspect, waar je in de praktijk meteen op botst, ken je weinig of niks. Zeker over warmtepompen kreeg ik geen kennis mee in de opleiding.”
Hoe meer basiskennis, hoe makkelijker het traject van ontwerp tot realisatie
Heeft het volgen van de opleiding gevolgen gehad voor jullie dienstverlening?
“Onze dienstverlening bleef nagenoeg dezelfde. Het enige verschil is dat de basisinformatie over klimatisatie die wij kunnen meegeven, verbreed is. Hoe meer basiskennis je hebt, hoe completer of hoe makkelijker het traject van ontwerp tot realisatie verloopt. Om het concreet te maken: wanneer je onvoldoende ruimte voorziet voor een technisch toestel in de berging bij vijftig appartementen, dan kom je in de ontwerpfase al meteen op een heel moeilijk punt waarbij je een heleboel dingen moet omgooien.”
Welk type projecten doen jullie vooral als bureau?
“We zijn voornamelijk actief in de B2B-markt: van kantoorgebouwen en industriebouw tot een apotheek, dierenartsenpraktijk of ruimte voor private chirurgie. Vaak komen daar ook interieurprojecten bij kijken. Die combinatie van architectuur en interieur vinden we heel interessant, omdat we dan onze meerwaarde over de hele lijn kunnen doortrekken.”
“Het gaat meestal om grotere projecten in volume, maar soms ook om kleinere projecten die complexer zijn. De chirurgieruimte was er bijvoorbeeld zo eentje: er kwamen heel veel technieken bij kijken. Op het vlak van woningbouw doen we vooral appartementsgebouwen en sleutel-op-de-deurwoningen. We werken daarvoor dikwijls samen met projectontwikkelaars. Dat zorgt voor een andere dynamiek dan wanneer je iets bouwt voor een particuliere klant die zijn eerste – en vaak enige – huis bouwt. Wij werken samen met diegenen die vanuit een financieel oogpunt willen bouwen.”
Doordachte, duurzame keuzes maken
Probeer je als architect opdrachtgevers te sturen in de richting van de meest duurzame keuze?
“Ja, maar soms wordt dat vanuit budgettaire overwegingen niet de uiteindelijke keuze. Bovendien omvat duurzaamheid meer dan de technieken, het gaat ook om materiaalgebruik, comfort brengen, de manier van werken, de juiste temperatuur, belichting, … En we houden ook rekening met het toekomstig gebruik van het gebouw. Wat als het gebouw dat wij nu ontwerpen nog twee keer verbouwd wordt? Welke keuzes zouden we dan maken? Kunnen we alles op kolommen zetten en zoveel mogelijk wanden weglaten die dragend zijn?”
“En dan is er nog de materialenkeuze. Als we naar duurzamere materialen gaan kijken, zitten we heel vaak in een iets hogere prijscategorie. Het totaalplaatje moet kloppen. We proberen positief te sturen naar duurzame keuzes. Maar het is niet makkelijk, omdat de opdrachtgever vooral kijkt naar de betaalbaarheid. Door de stijging van de bouwprijzen is het energetische duurzaamheidsaspect in een moeilijk parket gebracht. Er zijn de EPB-verplichtingen, maar als er daarbovenop nog extra inspanningen gebeuren, dan is het meestal omdat een opdrachtgever zelf die incentive geeft. Bijvoorbeeld omdat die de BREEAM-certificering wil halen. Als architect kan je niks opleggen, je kan alleen maar aanreiken.”
“Wat ik wél een belangrijke verantwoordelijkheid vind als architect, is om bij te blijven. Je mag niet weigerachtig staan tegenover nieuwe materialen of technieken. Als een klant zelf voorstelt om bijvoorbeeld met hennep te isoleren, dan moeten wij die optie onderzoeken. Het lijkt dan misschien makkelijker om terug te grijpen naar de materialen die je zelf kent en vertrouwt. Maar ik vind dat je niet vanuit gemakzucht mag handelen. Je moet als architect bereid zijn om te onderzoeken hoe je duurzamere keuzes kan realiseren.”
Correcte en foute informatie onderscheiden
Heb je concrete hulpmiddelen of tools uit de opleiding gehaald?
“Ja, ik leerde bijvoorbeeld om de offertes van warmtepompen goed in te schatten en juist te lezen. Soms lijken bepaalde offertes van warmtepompen voordeliger, maar bieden ze niet dezelfde kwaliteit als andere.”
Is de manier waarop jij nadenkt over klimatisatie veranderd door de opleiding?
“Niet echt. Ik stond al open voor vernieuwing en was open minded. Het was voor mij vooral belangrijk om meer gegronde kennis te hebben. Er wordt vaak met cijfers en efficiëntieniveaus van toestellen gegoocheld, soms ook zonder dat mensen weten wat ze precies vertellen. Ik vind dat je als architect wel de kennis moet hebben om correcte en foute informatie te kunnen onderscheiden. Zo kan je bijsturen als dat nodig is.”
Mamu Architects © Silvie Bonne
Belang van teamwork en wisselwerking
Er zijn tal van evoluties aan de gang waar je als architect van op de hoogte moet zijn, niet enkel op het vlak van klimatisatie, maar ook bijvoorbeeld op vlak van circulariteit. Hoe pakken jullie dat als bureau aan?
“De structuur bij ons kantoor is zo dat één architect de lead heeft bij een project: je volgt als architect dus een project van a tot z op en neemt alle fases en aspecten voor je rekening, uiteraard met de steun van collega’s. Daarnaast is het zo dat iedere architect andere interesses heeft. De ene heeft meer interesse in technische zaken, de andere in materialisatie of in renderen. We weten van elkaar bij wie we terechtkunnen met specifieke vragen. Omdat we intussen met vijftien personen zijn, kunnen we de opleidingen en de specialisaties wat verdelen.”
Iedereen is bij Mamu Architects tegelijk generalist – doet de opvolging van a tot z – en specialist in dat ene terrein dat hem of haar boeit?
“Ja. Dat is het voordeel van met meerdere mensen samen te werken. We hebben hier op kantoor verschillende kleine teams die één bepaald aspect opvolgen. Er is een team dat de lastboeken en meetstaten die iedereen gebruikt op punt houdt, maar ook een klein team dat de communicatie verzorgt en dus de afspraken met fotografen regelt en onze sociale media en website opvolgt. En er is zelfs een team dat verantwoordelijk is voor het ‘fun’-aspect: de organisatie van een familiedag, skitrip, … En zo geldt er ook een zelfde verdeling van kennis en verantwoordelijkheden voor alle technische aspecten van het architect zijn. Iedereen kan daar overigens zelf in experimenteren. Je kan dus gerust switchen van team wanneer je interesse hebt om je na enkele jaren in iets anders te verdiepen.”
Was er een effect door het volgen van het lerend netwerk om je eigen netwerk?
“Er was tegelijkertijd een lerend netwerk over een ander thema en er was een collega die dat volgde. We konden dus samen naar de opleiding rijden en we wisselden in de pauzes ook informatie en contacten uit. Het was wel interessant om dan even te sparren. Op die manier leerden we niet enkel van elkaar maar ook van elkaars netwerk in de opleiding. Zo introduceerde mijn collega me aan een architect van B2Ai. De wisselwerking tussen de twee groepen was waardevol.”
Lerende netwerken NAV
Lerende netwerken zijn thematische trajecten waarbij vaste groepen architecten elkaar maandelijks ontmoeten. Zin om je te verdiepen in een technisch, juridisch of ondernemersgericht onderwerp? Check onze agenda.
